Kolor przedpokoju. Część 1 - czym jest kolor

Kolor przedpokoju może mieć kluczowe znaczenie dla ostatecznego, dobrego wrażenia. O kolorach można rozmawiać językiem poetycko-wizyjno-kawiarnianym i język ten sprawdza się świetnie na etapie pomysłu – wtedy możemy mówić, co nam w duszy gra – o kolorach mrocznych, tajemniczych, zimnych, ciepłych, zimowych, jesiennych, trzeźwych, sterylnych, agresywnych, romantycznych…

Kolor przedpokoju może mieć kluczowe znaczenie dla ostatecznego, dobrego wrażenia. O kolorach można rozmawiać językiem poetycko-wizyjno-kawiarnianym i język ten sprawdza się świetnie na etapie pomysłu – wtedy możemy mówić, co nam w duszy gra – o kolorach mrocznych, tajemniczych, zimnych, ciepłych, zimowych, jesiennych, trzeźwych, sterylnych, agresywnych, romantycznych…

Ale jak przedstawić naszą wizję koloru architektowi, który projektuje nam mieszkanie?

Niemal wszystkie nieporozumienia wynikające z niejednoznaczności opisu kolorów spowodowane są nieznajomością (albo ignorowaniem) kilku podstawowych prawd, które na początku mogą szokować, ale które dobrze jest raz przyjąć do wiadomości. Poza tym przyjemnie jest wiedzieć, że się wie…

PRZEDMIOTY NIE MAJĄ KOLORU

Najtrudniej uwierzyć w to, że przedmioty nie mają żadnego koloru, i że kanapa, którą widzimy jako czerwoną – nie jest czerwona (a przecież wystarczy zamknąć oczy, wyłączyć światło, albo porozmawiać z daltonistą…). Tak jednak jest naprawdę, ponieważ kolor nie jest cechą przedmiotu. Czym więc jest kolor?

CZYM JEST KOLOR

Kolor jest wrażeniem (zjawiskiem psychofizjologicznym), które powstaje w ludzkim mózgu, gdy na komórki ludzkiego oka pada światło.

CZYM JEST ŚWIATŁO

Promieniowanie elektromagnetyczne rozchodzi się w jako fala o określonej długości (jest to uproszczenie, ale w tym miejscu dopuszczalne). To promieniowanie jest wykorzystywane do różnych celów. W zależności od długości fali służy między innymi do przekazywania sygnału telewizyjnego i radiowego, gotowania i ogrzewania, prześwietlania (promienie Roentgena), suszenia farb i lakierów itd.

Promieniowanie to w niewielkim zakresie długości fali (400-780 nanometrów). Ma tę cechę, że jeśli pada na wrażliwe komórki ludzkiego oka, to w mózgu powstaje wrażenie koloru. Poniżej i powyżej tej wartości oko nie reaguje, czyli nie widzi nic („widzę ciemność”).

Promieniowanie może rozchodzić się jako fala o jednej długości, ale może być mieszaniną fal o różnych długościach. To właśnie promieniowanie, na które reaguje ludzkie oko, nazywamy światłem.

(grafika: widmo światła)

JAK POWSTAJE WRAŻENIE KOLORU

Oko ludzkie zbudowane jest z ogromnej ilości wyspecjalizowanych komórek wrażliwych na światło (światłoczułych). Specjalizacja polega na tym, że jedne z nich najlepiej odróżniają zmianę ilości (jasności) światła. Są to tzw. pręciki. Inne komórki odróżniają jakość światła, czyli długość padającej fali świetlnej. Są to tzw. czopki.

JAK DZIAŁAJĄ CZOPKI

Istnieją trzy rodzaje czopków, które reagują wprawdzie na wszystkie długości fali, ale na niektóre długości uczulone są szczególnie:

1. czopki typu L (long) najsilniej reagują na fale długie, które w ludzkim mózgu wywołują wrażenie koloru czerwonego;
2. czopki typu M (medium) najsilniej reagują na fale średniej długości, wywołujące wrażenie koloru zielonego;
3. czopki typu S (short) najsilniej uczulone na fale krótkie, dające wrażenie koloru niebieskiego.

Celowo nie używamy określenia „reagują na światło czerwone”, ale „wywołują wrażenie koloru czerwonego”, ponieważ cechą fali świetlnej jest jej długość, a wrażenie koloru powstaje w ludzkim mózgu. W dalszej części – dla uproszczenia – będziemy jednak używać skrótów pojęciowych: „światło czerwone”, „światło niebieskie” itd.

JAK DZIAŁAJĄ PRĘCIKI

Pręciki odpowiedzialne są za odróżnianie natężenia wpadającego do oka światła. Przyjmuje się, że:

• 0 db to „progowe” natężenie światła, przy którym oko (po krótkim okresie adaptacji) zaczyna reagować;
• 40 db to natężenie światła, przy którym zaczynają reagować czopki (odróżniające długość fali);
• 60 db to przeciętne natężenie światła emitowanego przez ekran telewizora;
• 80 db to natężenie światła odbitego od oświetlonej lampą stołową kartki białego papieru;
• 100 db to natężenie światła emitowanego przez prawidłowo ustawiony monitor komputerowy;
• 140 db to natężenie światła słonecznego;
• 160 db to natężenie światła, na które organizm reaguje bólem.